Chỉ thị mới của Tổng thống Trump trao quyền cho viên chức lãnh sự từ chối nhiều visa hơn dựa trên tình trạng sức khỏe và tài chính

Một chỉ thị mới từ chính quyền Tổng thống Donald Trump có thể làm phức tạp hóa quy trình cấp visa cho người nước ngoài muốn đến hoặc sinh sống tại Mỹ, đặc biệt nếu họ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, béo phì hoặc thiếu nguồn lực kinh tế để tự chi trả cuộc sống.

Chỉ thị này, được Bộ Ngoại giao Mỹ ban hành dưới dạng công điện yêu cầu các viên chức lãnh sự quán và đại sứ quán Mỹ trên toàn cầu phải kiểm tra toàn diện hồ sơ xin visa. Họ cần đánh giá xem ứng viên có khả năng trở thành “gánh nặng công cộng” (public charge) – tức là phụ thuộc vào các phúc lợi chính phủ Mỹ sau khi nhập cảnh – hay không. Các yếu tố được xem xét bao gồm tuổi tác, tình trạng sức khỏe, tình hình gia đình, tài chính, trình độ học vấn, kỹ năng, khả năng tiếng Anh và lịch sử sử dụng trợ cấp công cộng ở bất kỳ quốc gia nào.

Theo các chuyên gia di trú, chỉ thị này có thể thu hẹp đáng kể số lượng người được cấp visa vào Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh chính quyền Cộng hòa đang siết chặt các quy định nhập cư. Chính quyền Tổng thống Trump đang cố gắng củng cố trở lại các chính sách mà họ đã thực thi trong nhiệm kỳ đầu tiên liên quan đến quy định ‘gánh nặng công cộng’.”

Bối Cảnh Và Phạm Vi Của Quy Định “Gánh Nặng Công Cộng”

Quy định “gánh nặng công cộng” đã tồn tại trong luật di trú Mỹ từ lâu, cho phép từ chối nhập cảnh hoặc cấp thường trú nhân nếu ứng viên có nguy cơ phụ thuộc vào các nguồn lực chính phủ như trợ cấp tiền mặt, thực phẩm hoặc nhà ở. Trong nhiệm kỳ đầu (2017-2021), ông Trump đã mở rộng phạm vi các chương trình phúc lợi được xếp vào danh sách của quy định này, dẫn đến hàng loạt tranh cãi và kiện tụng. Chính quyền Biden sau đó đã thu hẹp lại danh sách này vào năm 2022, tập trung vào các trường hợp phụ thuộc chính vào trợ cấp.

Chỉ thị mới dường như có phạm vi mở rộng hơn, đặc biệt về yêu cầu sức khỏe. Người xin visa thời điểm hiện tại đã phải trải qua các yêu cầu kiểm tra y tế cơ bản tại bệnh viện được Bộ Ngoại giao phê duyệt, sàng lọc các bệnh truyền nhiễm như lao phổi, lịch sử lạm dụng chất kích thích, vấn đề sức khỏe tâm thần hoặc bạo lực, đồng thời chứng minh đã tiêm chủng một số loại vắc xin. Tuy nhiên, chỉ thị mới chỉ đạo viên chức lãnh sự xem xét thêm các tình trạng bệnh mãn tính khác như béo phì, huyết áp cao, bệnh tim mạch, rối loạn chuyển hóa, thần kinh, trầm cảm, lo âu – những bệnh lý có thể đòi hỏi chi phí điều trị lên đến hàng trăm nghìn đô la tại Mỹ.

Về yêu cầu tài chính, viên chức phải yêu cầu xem xét tài liệu ngân hàng, tài sản, tài khoản tiết kiệm, đầu tư, quỹ tín thác và hưu trí để xác định khả năng tự chi trả của ứng viên sau khi đến Mỹ. Chỉ thị cũng khuyến khích phỏng vấn bằng tiếng Anh để đánh giá kỹ năng ngôn ngữ.

Chính quyền Tổng thống Trump đang đặt lợi ích của người dân Mỹ lên hàng đầu, bao gồm việc thực thi các chính sách đảm bảo hệ thống di trú không trở thành gánh nặng cho người nộp thuế Mỹ.”

Tác Động Đến Các Nhóm Người Xin Visa

Chỉ thị này áp dụng chủ yếu cho visa định cư (lộ trình thường trú nhân) và không ảnh hưởng trực tiếp đến visa không định cư như visa B-2 (du lịch ngắn hạn hoặc điều trị y tế). Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo chỉ thị có thể gián tiếp ảnh hưởng đến thành viên gia đình của người Mỹ hoặc thường trú nhân muốn đoàn tụ với gia đình. Ngoài ra, chính sách này được nhận định khá “nguy hiểm” vì tạo ra sự hoang mang, khiến các gia đình đang cư trú hợp pháp tại Mỹ e ngại sử dụng các dịch vụ y tế hoặc phúc lợi mà họ đủ điều kiện.

Chỉ thị này trao nhiều quyền quyết định cho viên chức lãnh sự, chuyển hướng từ cách tiếp cận “thiện chí” sang “tìm lý do từ chối” dựa trên “tổng thể hoàn cảnh”. Điều này có thể ảnh hưởng không đồng đều đến người cao tuổi, người thu nhập thấp và những người có vấn đề sức khỏe, làm giảm số lượng visa được cấp phát.

Visa Định Cư Lao Động EB-3: Cơ Hội Giữa Thách Thức

Trong bối cảnh siết chặt quy định “gánh nặng công cộng”, các diện visa lao động như EB-3 (Employment-Based Third Preference) – dành cho lao động tay nghề, chuyên gia và lao động phổ thông – vẫn là lựa chọn khả thi cho người Việt Nam và các quốc gia khác muốn định cư Mỹ thông qua việc làm. Visa EB-3 yêu cầu doanh nghiệp chứng minh không tìm được lao động Mỹ thay thế, với các quy trình chính như: chứng nhận lao động PERM từ Bộ Lao động Mỹ, nộp đơn I-140, và kiểm tra y tế cùng phỏng vấn visa.

Dưới chỉ thị mới, ứng viên EB-3 cần chứng minh rõ ràng khả năng tự hỗ trợ tài chính và sức khỏe, tránh phụ thuộc phúc lợi. Ví dụ, người lao động phổ thông (dưới 2 năm kinh nghiệm) phải chứng minh thu nhập dự kiến từ việc làm Mỹ đủ chi trả cuộc sống, bao gồm bảo hiểm y tế riêng. Thời gian xử lý hiện nay khoảng 2-3 năm cho PERM và I-140, nhưng do tình trạng tồn đọng hồ sơ nên tổng thời gian chờ có thể kéo dài 6-7 năm tùy quốc gia (Việt Nam thường ngắn hơn so với Ấn Độ hay Trung Quốc).

Mặc dù EB-3 đã đạt hạn ngạch cho năm tài chính 2025 (kết thúc 30/9/2025), và hạn ngạch đã mở lại từ 1/10/2025, mở ra cơ hội mới. Các chuyên gia khuyên ứng viên chuẩn bị hồ sơ tài chính vững chắc và kiểm tra sức khỏe sớm để vượt qua rào cản “gánh nặng công cộng”, biến thách thức thành lợi thế cạnh tranh trên thị trường lao động Mỹ.

IMM Consulting